Ανοιχτές ομιλίες και συζητήσεις επιμελητών σε επιμέλεια της Ξένιας Καλπακτσόγλου

Mια σειρά από ανοιχτές ομιλίες και συζητήσεις επιμελητών πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του 4ου Προγράμματος Υποστήριξης Καλλιτεχνών Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) στο διάστημα Μαρτίου-Μαΐου 2022 σε επιμέλεια της Ξένιας Καλπακτσόγλου.

Οι προσκεκλημένοι/ες ομιλητές/τριες προσέγγισαν την επιμέλεια ως ένα διευρυμένο πεδίο πρακτικής, πέρα από την επιλογή, τη θεωρητική πλαισίωση και την οργάνωση εκθέσεων. Έχουν εμπλακεί στην ίδρυση ή/και τον επαναπροσδιορισμό της ταυτότητας και λειτουργίας ποικίλων φορέων, έχουν επιμεληθεί μεγάλες, περιοδικές εκθέσεις, ενώ κείμενα και θεωρητικές τους προσεγγίσεις αποτελούν σημεία αναφοράς και έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στην σύγχρονη πολιτιστική παραγωγή και επιμέλεια την τελευταία εικοσαετία. Ταυτόχρονα, όλ@ μοιράζονται κοινούς προβληματισμούς παρόλο που δραστηριοποιούνται σε διακριτά πλαίσια και γεωγραφικά πλάτη και εργάζονται κάτω από πολύ διαφορετικές συνθήκες.

Παρακάτω αναλυτικά το πρόγραμμα των ομιλιών και συζητήσεων:

11 Μαρτίου, 2022 @ Zoom
Vasif Kortun (επιμελητής, ιδρυτικός διευθυντής SALT, Istanbul)

Ο Vasif Kortun πραγματοποιήσε μία εισαγωγή στην πρακτική του ξεκινώντας από τις δύο πρώτες εκθέσεις που «υπέγραψε» ως επιμελητής πριν 31 χρόνια (Memory/Recollection I & II) οι οποίες αποτελούν και τις πρώτες επιμελημένες εκθέσεις στην Τουρκία. Μοιράστηκε μαζί με τους ARTWORKS Fellows το ενδιαφέρον του για την ιστορία μέσα από πρωτοβουλίες, εκθέσεις και μεθοδολογικές προσεγγίσεις αλλά και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τελικά την επιμέλεια ως «ανάγκη» και όχι ως «καριέρα».

Ο Vasif Kortun είναι επιμελητής, συγγραφέας και εκπαιδευτικός. Ο Kortun υπήρξε ιδρυτικός διευθυντής πολλών σημαντικών ιδρυμάτων, όπως το SALT, το Platform Garanti Contemporary Art Center, το Proje4L και το Μουσείο του Κέντρου Επιμελητικών Σπουδών, Bard College. Το 2006, έλαβε το Award for Curatorial Excellence από το Center for Curatorial Studies. Ο Kortun έχει γράψει εκτενώς για τη σύγχρονη τέχνη και τον εικαστικό πολιτισμό σε εκδόσεις και περιοδικά στην Τουρκία και διεθνώς.

4 Απριλίου, 2022 @ Ρομάντσο
Συραγώ Τσιάρα, αν. διευθύντρια MOMus-Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, διευθύντρια Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης

Συζήτηση με αφορμή την έκδοση του νέου της βιβλίου «Η επιμέλεια του Βλέμματος – Σύγχρονη Τέχνη και Επιμελητική Πρακτική, 2021, εκδ. Νήσος

Το βιβλίο «Η Επιμέλεια του Βλέμματος. Σύγχρονη Τέχνη και Επιμελητική Πρακτική» πραγματεύεται το νόημα της σύγχρονης τέχνης στην καθημερινή μας ζωή. Η Συραγώ Τσιάρα αναζητά την πολιτική διάσταση της υποκειμενικότητας, όπως αυτή αποτυπώνεται στο καλλιτεχνικό έργο και το σκεπτικό της επιμέλειας εκθέσεων, με κύριους θεματικούς άξονες το φύλο, την ταυτότητα, τη μνήμη και τη δημόσια σφαίρα.

Η Συραγώ Τσιάρα αναφέρθηκε στις αναζητήσεις και τα ερωτήματα που την απασχόλησαν από τότε που ξεκίνησε να εργάζεται στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και συνεχίζουν να την απασχολούν: Πώς σχεδιάζεις εκθέσεις που αφορούν το σύγχρονο θεατή; Τι ερωτήματα θέτεις; Πώς προσεγγίζεις και διευρύνεις το κοινό; Με ποια εργαλεία καθιστάς ελκυστικό, ενδιαφέρον και επιδραστικό το αφήγημα μιας εικαστικής έκθεσης; Πως διαμορφώνεις το απαραίτητο περιβάλλον ώστε να συνευρεθούν δημιουργικά τα βλέμματα και ο λόγος των καλλιτεχνών, των επιμελητών και των θεατών, μέσα σε ένα ανοιχτό πλαίσιο πρόσληψης, συγκίνησης, ερμηνείας και βιωματικής προσέγγισης;

5 Mαΐου 2022 @ Zoom
Maria Lind και Marianna Kruchinski /  Tensta konsthal: from the work floor (συντονισμός συζήτησης από την Ξένια Καλπακτσόλου)Στην παρουσίαση της, η Maria Lind μίλησε για τις δραστηριότητες του Tensta konsthall, ενός κέντρου τέχνης στο προάστιο Tensta της Στοκχόλμης, κατά τη διάρκεια της θητείας της εκεί (2011-2018).Η επιμελήτρια Marianna Kruchinski από τον αυτοοργανωμένο χώρο Tipografia με έδρα το Krasnodar, μοιράστηκε τον χρόνο μαζί με τη Maria Lind. Η Kruchinski και οι συνάδελφοί της εγκατέλειψαν τη Ρωσία μετά την έναρξη του πολέμου, αφήνοντας πίσω μια πολύ ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία. Η Maria Lind είναι επιμελήτρια, συγγραφέας και εκπαιδευτικός από τη Στοκχόλμη. Αυτή τη στιγμή διατελεί σύμβουλος πολιτισμού στην πρεσβεία της Σουηδίας στη Μόσχα. Ήταν διευθύντρια του Tensta konsthall της Στοκχόλμης 2011-18, καλλιτεχνική διευθύντρια της 11ης Μπιενάλε Gwangju, διευθύντρια του μεταπτυχιακού προγράμματος, Κέντρο Επιμελητικών Σπουδών, Bard College (2008-2010) και διευθύντρια του Iaspis στη Στοκχόλμη (2005-2007). Από το 2002-2004 ήταν διευθύντρια του Kunstverein München και το 1998, συν-επιμελήτρια της Manifesta 2 στο Λουξεμβούργο. Το 2015 επιμελήθηκε το Future Light για την πρώτη Μπιενάλε της Βιέννης και το 2019 συνεπιμελήθηκε την Μπιενάλε ArtEncounters στην Τιμισοάρα. Έχει διδάξει από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, μεταξύ άλλων ως καθηγήτρια καλλιτεχνικής έρευνας στην Ακαδημία Τέχνης στο Όσλο το 2015-18. Αυτή τη στιγμή είναι λέκτορας στο Constfack’sCuratorLab. Έχει συνεισφέρει με κείμενα σε εφημερίδες, περιοδικά, καταλόγους και άλλες εκδόσεις. Έχει βραβευτεί μετο Walter Hopps Award for Curatorial Achievement, το 2009. Έχουν εκδοθεί μεταξύ άλλων τα βιβλία της Selected Maria Lind Writing από την Sternberg Press (2010), Seven Years: The Rematerialization Art from 2011 to 2017 (2021), Konstringar: Vad gör samtidskonsten? από την Nature & Kultur. Οι κατάλογοι Tensta Museum: Reports from New Sweden(2021) και The New Model (2020) παρουσιάζουν μακροπρόθεσμα έργα που πραγματοποιήθηκαν στο Tensta konsthall και εκδόθηκαν από το Sternberg Press.

13 Mαΐου 2022 @ Zoom
Nicolas Bourriaud (συντονισμός συζήτησης από την Ξένια Καλπακτσόλου)

Ο Nicolas Bourriaud μίλησε για τις θεματικές της τελευταίας του έκθεσης «Planet B», τη συμπεριληπτική αισθητική και το πώς ο χωροχρόνος τροποποιείται από το καπιταλόκαινο.

Ο Nicolas Bourriaud (γ. 1965), είναι επιμελητής και συγγραφέας. Πρόσφατα ίδρυσε το Radicants, έναν επιμελητικό συνεταιρισμό που παράγει εκθέσεις σε όλο τον κόσμο. Ίδρυσε και συνδιηύθυνε το Palais de Tokyo, Παρίσι, (1999 -2006), ήταν ο ιδρυτικός σύμβουλος του Victor Pinchuk Foundation στο Κίεβο (2003-2007), καθηγητής στο IUAV στη Βενετία (2006-2007), Επιμελητής Σύγχρονης Τέχνη στην Tate Britain στο Λονδίνο (2007/2010). Το 2010, διηύθυνε το τμήμα σπουδών στο Υπουργείο Πολιτισμού στη Γαλλία, στη συνέχεια έγινε Διευθυντής της Ecole Nationale des Beaux-arts de Paris (2011 -2015), προτού διευθύνει το MO .CO- Montpellier Contemporain (που συμπεριλάμβανε το κέντρο τέχνης La Panacée, τη σχολή τέχνης ESBA και το Hotel des Collections, έως το 2021).

Ως ανεξάρτητος επιμελητής, συμμετείχε στην επιμελητική ομάδα του Aperto 1993 στην Μπιενάλε της Βενετίας και οργάνωσε πολλές διεθνείς εκθέσεις: «Traffic» (Capc Bordeaux, 1996), «Estratos» (Murcia, Ισπανία, 2008), «Altermodern » (Tate Britain, 2009), « Wirikuta/ Mexican time slip » (Aguascalientes, Mexico, 2016), και πιο πρόσφατα « Planet B. Climate change and the new sublime » (Βενετία, 2022). Επιμελήθηκε επίσης πολλές μπιενάλε, όπως η Lyon (2005), η Moscow (2005 και το 2007, με τους Rosa Martinez, Daniel Birnbaum, Joseph Backstein, Hans-Ulrich Obrist και Iara Boubnova), «Monodrome» (Αθήνα, 2011), «The Great Acceleration» (Taipei Biennial 2014), « Threads » (Kaunas Biennial, Lithuania, 2015), « The 7th continent » (Istanbul biennial 2019). Στα θεωρητικά του δοκίμια περιλαμβάνονται τα: «Relational Aesthetics» (1998), «Postproduction» (2002), «Radicant» (2009), «The Exform» (2015) και «Inclusions. Aesthetics of the capitalocene» (2021).